Dzisiejszy Cmentarz Grabiszyński to tylko jedna z 3
pierwotnych części tej nekropolii. Obok Cmentarzy Osobowickiego i św. Rodziny
jest jednym z największych cmentarzy we Wrocławiu. Początkowo był to cmentarz
na którym chowano zmarłych z południowych parafii Wrocławia, ewangelickich: św.
Elżbiety i św. Trójcy, katolickich: św. Karola Boromeusza i św. Elżbiety
Węgierskiej oraz zakonników z klasztoru Bonifratrów. Później stał się
cmentarzem komunalnym - Kommunal Friedhof in Graebschen.
Przy ul. Grabiszyńskiej były zlokalizowane trzy cmentarze
komunalne, w chwili obecnej eksploatowany jest jedne cmentarz usytuowany wzdłuż
ul. Grabiszyńskiej (Graebschenerstr.), po jej zachodniej stronie o powierzchni
ok. 20 ha .
Cmentarz komunalny II, obecnie jedyna użytkowa część z dawnego zespołu trzech
nekropolii, powstał w 1881 roku. Już w 1882 r. wybudowano na cmentarzu kaplicę usytuowano
ją naprzeciw wejścia głównego.
Pod koniec lat 20. XX w. ogrodzony był ceglanym murem od
ulicy Grabiszyńskiej, pozostałą cześć ogrodzenia stanowiła siatka metalowa.
Cmentarz był niejednolity pod względem kompozycyjnym, jego większa część
podzielona regularnie kwaterami, rozwijała się przez przyłączanie w kierunku
południowym kolejnych terenów, przy zachowaniu zasady siatki prostych dróg i
prostokątnych kwater. Peryferycznie umieszczone wejście (zapewne ze względu na
łatwiejszą komunikację z istniejącym po przeciwnej ulicy cmentarzem I) grupuje
w najbliższym swym sąsiedztwie wszystkie budynki stanowiące funkcjonalne
zaplecze nekropolii: domy kamieniarskie, pijalnię, budynki administracyjne.
Drugie wejście powstało ok. 1900 r. (nie zrealizowano tu późniejszego projektu
okazałego założenia bramnego z 1925 r.) mniej więcej pośrodku wschodniej
granicy cmentarza, od strony ulicy Grabiszyńskiej. Miało ono skomunikować część
II i planowaną, nową III część cmentarza. Od wschodniej, regularnej części
cmentarza II, różni się jego zachodnia część, powstała ok. roku 1900.
Zaplanowano ją jako założenie krajobrazowe, z drogami o swobodnym układzie,
które tworzyły trzy duże, połączone ze sobą pętle.
W latach 50. na Cmentarzu Komunalnym II przeprowadzono
niemal całkowitą likwidację mogił przedwojennych. Pozostało jedynie kilka
nagrobków.
Warto zwrócić uwagę na zabytkowy pomnik z różowego piaskowca
aktorki Vilmy Illing (pole
39). Jest on rzeźbą wspierającej się o pomnik płaczącej kobiety. Vilma Illing
występowała m.in. w Marburgu, Bielsku, Moguncji, a potem w Berlinie. Do
wrocławskiego Teatru Miejskiego zaangażowano ją w1896 roku. Była sławną
aktorką, zwykle grała role nowoczesnych kobiet.
Na początku lat 90 XX wieku poszerzono cmentarz o nowe pola
w kierunku rzeki Ślęzy oraz o pozyskane tereny po byłym ELWRO.
Obecnie nie ma już nowych ziemnych pól grzebalnych. Są miejsca na pochówki urnowe – ziemne.
Obecnie nie ma już nowych ziemnych pól grzebalnych. Są miejsca na pochówki urnowe – ziemne.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz